Wat heeft blockchain nog meer te bieden voor de zorg?

In mijn vorige twee blogs  stelde ik de vraag of blockchain technologie relevant kan zijn voor toepassing in de zorg, bijvoorbeeld om de administratieve last in de zorg te bedwingen. Daarbij ben ik op één van de basis eigenschappen van blockchain in gegaan, namelijk de veiligheid van gegevens in een blockchain. De conclusie was dat veiligheid op zichzelf al een zeer relevante eigenschap is voor een sector als de zorg met al zijn gevoelige gegevens.

In deze blog wil ik meer inzoomen op enkele onderliggende mechanismes die deze veiligheid realiseren. Naast veiligheid bieden deze mechanismes namelijk ook andere interessante toepassingsmogelijkheden binnen de zorg.

Geen single point of failure meer

Een belangrijk mechanisme van een blockchain is dat er niet één centrale database is waar alles in staat maar dat de database van transacties (blockchain) bij meerdere partijen staat. Er is dus een kopie van de database bij iedere partij die deelneemt aan de blockchain. Dit biedt een aantal voordelen. Het maakt bijvoorbeeld de opslag van de gegevens minder kwetsbaar voor verlies, er zijn immers meerdere kopieën wat een veiligheidsvoordeel is.

Een ander voordeel is dat niet één partij het beheer voert over deze database, dat gebeurt nu door alle betrokken partijen op basis van consensus. Er is dus niet één machthebber. Een opzet die goed past bij situaties waarbij meerdere partijen betrokken zijn in een proces met ieder zo zijn eigen verantwoordelijkheid. Kijkend naar de zorg, waar vaak veel partijen betrokken zijn bij het leveren van zorg, past een dergelijk model dan ook erg goed.

De oplettende lezer zal zeggen dat het hebben van meerdere kopieën ook een risico is omdat er meer plekken zijn waar de data gestolen of gemanipuleerd kan worden. In de basis is dat zo maar ook daar heeft blockchain enkele veiligheidsvoorzieningen voor. Een mooi onderwerp voor een toekomstig blog.

Niet meer gegevens uitwisselen maar een gezamenlijk dossier opbouwen

Zoals hierboven beschreven heeft iedere partij een kopie van de blockchain database. Deze database bestaat uit transacties die vergelijkbaar met een grootboektransactie worden opgeslagen. Daarbij kan in principe iedere deelnemer, bijvoorbeeld een zorgaanbieder, zorgkantoor, cliënt of gemeente, transacties toevoegen, zoals dossier informatie, een beschikking of declaratie. Wat een partij mag toevoegen is afhankelijk van de afspraken die gemaakt zijn binnen de keten. Iedere partij kan dus de informatie toevoegen die relevant is. Een dergelijke transactie wordt echter pas echt toegevoegd als deze door een meerderheid van de partijen (consensus) in de blockchain is gevalideerd.

Dat is overigens een geautomatiseerd proces, waarbij niet iedere deelnemer transacties moet afvinken. Niet alleen heeft dus iedere deelnemer een kopie van de database maar wordt ook gezamenlijk de inhoud opgebouwd en gevalideerd. Er is één gezamenlijke waarheid waar gezamenlijk informatie aan wordt toegevoegd en gecontroleerd. Wederom een veiligheidsaspect: informatie kan niet zomaar, intern of extern, aangepast worden zonder dat de andere partijen in de keten dit door hebben. Dit zijn belangrijke kenmerken van de oplossingen van Be-Better.

Kansen liggen hier voor de zorg omdat er meerdere partijen in de keten betrokken zijn bij het zorgproces, zoals de verwijzer, financier, zorgaanbieder(s) en de cliënt. Het gezamenlijk opbouwen van één administratie, zonder dat er één dominante eigenaar is, geeft transparantie en controle. Immers iedereen kijkt naar dezelfde gegevens en heeft meegewerkt aan de validatie. Dit levert een aantal substantiële voordelen op. Doordat er één vertrouwde gezamenlijke administratie is, vermindert het aantal dubbele administraties in de keten met minder handelingen en minder verschillen tussen deze administraties tot gevolg. Die eenduidigheid zorgt voor minder miscommunicatie, minder uitzoekwerk en herstelwerkzaamheden. Zo zien we bijvoorbeeld bij het toepassen van het blockchain platform Be-Better 4 Sociaal Domein dat binnen het declaratieproces sprake is van een behoorlijke besparing op de administratieve lasten bij alle partijen in de keten. Door minder afkeur in de declaratie, minder administratie en snellere uitbetaling van declaraties (liquiditeit).

Staat dan alle data in de blockchain?

Wordt dan alle data daadwerkelijk opgeslagen in de blockchain? Hoewel daar verschillende inzichten over zijn, is de algemene opinie dat dat niet zou moeten. De blockchain bevat alleen een verwijzing naar de originele data in het originele bronsysteem en een controlegegeven om te toetsen of de originele data niet is aangepast. Ergo de diverse partijen behouden hun bronsystemen maar kunnen via de blockchain die gegevens zien die niet in hun eigen bronsysteem zijn opgeslagen, mits geautoriseerd uiteraard.

Bijkomend voordeel is meer grip op de AVG. In plaats van de gegevens over alle partijen heen te kopiëren, is via de blockchain helder waar de bron van de gegevens is. Zo kunnen autorisaties beter beheerd worden en kunnen bijvoorbeeld de rechten van cliënten veel eenvoudiger nageleefd worden zoals bijvoorbeeld aanpassingen of verwijderingen uit het dossier.

 Een nieuw vertrouwensmodel

Samengevat biedt de blockchain een hogere mate van veiligheid en een ander vertrouwensmodel voor partijen die gezamenlijk ergens aan werken, zoals in de zorg. Door een gezamenlijke administratie op te bouwen zonder dat één partij daar de eigenaar van is, maar waar iedere deelnemer vanuit zijn verantwoordelijkheid gegevens aan toevoegt (vastlegging aan de bron) welke transparant is en gevalideerd wordt door de partijen.

Hoe gaat Be-Better dit in haar oplossingen verwerken? In mijn volgende blog ga ik een aantal oplossingen van Be-Better toelichten en ingaan op de bovenstaande aspecten en de toegevoegde waarde voor de zorgketen.